Ова е монументално дело на Фреј Бернардино де Сахаган, францискански фраер напишано и на нахуати и на шпански јазик, со помош на таканаречениот „Информант де Сахаган“ и со некои латински верзии.
Ова дело, како што покажува и неговото име, е клучно парче од мексиканската историографија заради огромната количина настани и обичаи што ги бележи, снимени директно, односно од самите усти на оние што портретираат.
Оваа импресивна истражувачка работа започна околу 1547 година во Тлателолко, почнувајќи со Книга VI (онаа на реториката и моралната филозофија) и можеби продолжува со XII (онаа на Освојувањето). Фреј Бернардино оди во Тепеапулко, таму го добива материјалот од неговите први споменици, помеѓу 1558 и 1560 година. Повторно во Тлателолко, овие се коригираат и прошируваат, околу 1561-1562 година, а потоа, токму таму, во 1564-1565 година, се напишани кодекси за матрити. Преместен во манастирот Мексико, тој го ревидираше и прошири текстот на Нахуати помеѓу 1565 и 1569 година, а во 1570 година испрати резиме на своето големо дело во Шпанија (кое е изгубено) и во Рим краток список по наредба на Папата.
До овој последен датум - кога текстот на Нахуатилот од неговата Општа историја (...) штотуку заврши - неговите ракописи се земени од авторот, распрснувајќи ги и тој не ги обновува дури пет години подоцна, завршувајќи ја шпанската парафраза во 1577 година. вистинска цедула на Фелипе Втори следната година кога целиот текст на Сахаган е испратен во Шпанија без да остави копија тука. Сепак, остануваат нацрти и трансфери на кои Сахаган им се посветил, помеѓу 1583 и 1585 година, за делумно да го повтори своето дело.
Карлос Марија де Бусдаменте го направи првото издание што се појави во Мексико во 1829 година и, потоа, имаше неколку изданија, меѓутоа најсигурно е тоа на отец Ангел Марија Гарибај К. Изменето во 1956 година од Редакциски порња, збирка Сепан Куантос, во ја заснова следната врска со содржината. Секоја од книгите може да има до повеќе од триесет поглавја.
Предговор (во ракопис на авторот)
Книга прва. Во која се занимава со боговите што ги обожувале домородците на оваа земја, Нова Шпанија.
Втора книга. Што се занимава со календарот, фестивалите и церемониите, жртвите и свеченоста што овие домородци на оваа Нова Шпанија ги направија во чест на своите богови.
Трета книга. Од почетокот што го имале боговите.
Четврта книга. Од судска астрологија или уметност да се погоди дека овие Мексиканци порано знаеле кои денови имале многу среќа, а кои имале голема среќа и какви услови ќе имаат оние што се родени во деновите што им се припишуваат на ликовите или знаците што се ставаат тука, и се чини дека е прашање на некроманија дека не астрологија.
Петта книга. Што е за предзнаци и предвидувања, кои овие домородци ги земале од некои птици, животни и штетници за да погодат идни работи.
Шеста книга. За реториката и моралната филозофија и теологија на мексиканскиот народ, каде што има многу iousубопитни работи, во врска со убавината на нивниот јазик и многу деликатните работи во однос на моралните доблести.
Книга седма. Што е за природна астрологија, до која стигнаа овие домородци на Нова Шпанија.
Осма книга. На кралевите и лордовите и начинот на кој тие имаа на нивните избори и во владата на нивните кралства.
Книга Ноно. Од трговците и службениците на злато, скапоцени камења и богати пердуви.
Десетта книга. Од пороците и доблестите на овие индиски луѓе; и на внатрешните и надворешните членови на целото тело; и спротивно на болести и лекови; и на народите што дојдоа на оваа земја.
Единаесетта книга. Од својствата на животните, птиците, рибите, дрвјата, билките, цвеќињата, металите и камењата и боите.
Книга дванаесет. Дека тој се занимава со Освојувањето на Мексико. (Книга дванаесет. Верзија на текстот нахуалец. Во кој се вели како се водела војната во овој Мексико Сити.)
